İşletme Ölçüm Çalışmaları

Eşpotansiyel Topraklama

Topraklamada en güvenli sistem eş potansiyel sistemdir. Bu sistemde tüm topraklamalar ve metal bölümler, eş potansiyel baraları ile birbirine irtibatlanır. Tesis içerisinde herhangi iki noktada oluşabilecek gerilim farkı önlenmiş ve tüm noktalarda eş potansiyel sağlanmış olur.

Yıldırımdan korunma sistemi ile eş potansiyel sistem irtibatlandırılırken, oluşabilecek aşırı gerilimlere karşı da önlem almak gerekir. Bu nedenle mutlak suretle “İç yıldırımlık” (Aşırı Gerilim Darbe Koruyucu) ürünlerinin de bu sisteme dahil edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde elektrik-elektronik sistem ve ekipmanlar için büyük risk söz konusudur. Farklı topraklamalar birbirlerine bağlanırken potansiyel dengeleyiciler üzerinden bağlantı yapılmalıdır.

Toprak Özdirencinin Ölçülmesi

Toprak yayılma direncini veya topraklama empedansını önceden belirlemek amacıyla toprak özdirencinin ölçülmesi; bu direncin çeşitli derinlikler için tespit edilmesini sağlayan “Dört Sonda Yöntemi” (örneğin, Wenner Yöntemi) ile yapılmalıdır.

Sondalar arası uzaklıklar için Yönetmelik Ek-N 2.2.1’e bakılabilir. Metodun uygulanması için özel cihazlar geliştirilmiştir.

Ölçüm Prensibi:

Dış elektrotlar arasına frekansı 150 Hz’e kadar olan bir gerilim uygulanır. İç sondalar arasındaki gerilim ölçülür. Özel aletler, direnç değerini direkt olarak verirler. Ölçü yerindeki toprakta bulunacak diğer akımların etkisini ortadan kaldırmak için uygulanacak gerilimin frekansı değişken olmalıdır.

a > 20 m. e a / 20 olmak üzere E = 2..a.R şeklinde bulunur. R (ohm) ölçülen direnç; E (ohm.m) a ve e (m) cinsindendir.

Toprak Yayılma Direncinin Ölçülmesi

Topraklama sisteminin büyüklüğüne göre bir yöntem uygulanır. Yukarıda sözü edilen özel toprak direnci ölçüm aletleri ile topraklayıcıların yayılma dirençleri de ölçülebilir.

Topraklama ölçme cihazı: Bu cihaz, küçük veya orta büyüklükteki topraklama sistemlerinde tek bir derin topraklayıcı, şerit topraklayıcı, toprak teli havaya kaldırılmış (direkle irtibatı ayrılmış) veya kaldırılmamış durumdaki hava hattı direklerinin topraklayıcıları ve AG topraklama tesisinden ayrılmış orta gerilim şebekesindeki topraklama tesisleri için kullanılır. Kullanılan alternatif gerilimin frekansı 150 Hz’i aşmamalıdır.

Ölçme yapılacak topraklayıcı, sonda ve yardımcı topraklayıcılar, mümkün olduğu kadar birbirinden uzakta ve bir doğru üzerinde bulunmalıdırlar. Ölçme yapılacak topraklayıcıyla sondanın arasındaki mesafe 20 m’den az olmamak kaydıyla en büyük topraklayıcı uzunluğunun (ölçme yönüne doğru) en az 2,5 katı; yardımcı topraklayıcının mesafesi ise 40 m’den az olmamak kaydı ile en en büyük topraklayıcı uzunluğunun en az 4 katı olmalıdır.