Dahili Tip Kablo Başlık ları

Kablo uçlarını, bina içerisinde veya kapalı bölgelerde bağlamak için kullanılan gereçlere denir. Tek damarlı ve üç damarlı değişik kesitli kabloların kapalı ortamlardaki şalt tesislerine irtibatında kullanılır. Çok tozlu, nemli ve benzeri ağır işletme şartlarına karşı dayanıklı olarak üretilirler. 1 KV’luk kablolarda dahili başlığa ihtiyaç duyulmaz. 1 kV’un üzerindeki kablolarda ise elektriki alanın kontrolü, kısa devre dinamik ve termik zorlamalara karşı dahili kullanımda da kablo uçlarına başlık takılması gerekir. Yapım gereçleri olarak silikon-kauçuk ve çok yüksek gerilim için porselen kullanılmaktadır. Başlıklar,-50 °C ile + 250 °C arası sıcaklıklarda fiziksel herhangi bir değişikliğe uğramadan sorunsuz olarak görevini yapmalıdır. İzolatörlerin üzerindeki kanatlar vasıtası ile gövde üzerindeki kuru bölgelerde su birikmesi önlenmiş ve aynı kanatlar sayesinde ark atlama mesafesi uzatılmıştır. İzolatörler silikon-kauçuk’tan imal edilmişlerdir, izolatörler su geçirmez ve 130 °C sıcaklıktaki buhar altında çalışabilirler. Silikon-kauçuk izolatörlerin önemli özelliklerinden birisi maksimum işletme sıcaklığında damar yalıtkan malzemesini sıkıca sarmasıdır. İzolatörler ark atlamalarından dolayı bünyeleri içinde meydana gelebilecek gazları kolayca dışarı atabilecek fiziksel yapıya sahiptir.

İzolatörler kimyasal olarak zayıf asitlere, alkali mineral bazlı yağlar ve alkole
dayanıklıdır. Her izolatörün içinde, imalat sırasında yerleştirilmiş, elektrikli alanın
dağılımını düzenleyici, yarı iletken ve özel silikon-kauçuktan yapılmış bir deflektör
(saptırıcı) bulunmaktadır. Silikon-kauçuk izolatörlü kablo başlıkları 40 kA (tepe de ğer) veya özel montaj şekli ile 125 kA (tepe değer) kadar kısa devre akımlarına karşı dayanıklıdır.

Harici Tip Kablo Başlık ları

Harici tesislerde kablo uçlarının bağlanması için kullanılan gereçlere denir.
1 kV’luk kablolarda yağmur, kar suyu ve rutubetin kablo içine sızmasını önlemek
için kablo ucunda, damarların birbirlerinden ayrıldığı bölgeye kablo başlığı montajı
gerekir. 1 kV’un üstündeki kablolarda ise kablo başlığı, aynı zamanda elektriki alanı
kontrol altına alır ve kısa devre zorlamalarına direnç gösterir. Tek damarlı ve üç
damarlı değişik kesitli kabloların açık yerlerdeki şalt tesislerine irtibatında kullanılır.
Her türlü açık hava şartlarına karşı dayanıklı olarak üretilir. -50 °C ile +250 °C arası
sıcaklıklarda fiziksel herhangi bir değişikliğe uğramadan sorunsuz olarak çalışırlar.
Güneş ışığına, ozona, ultraviyole ışınlarına karşı dayanıklıdırlar. İzolatörler slikonkauçuk’tan
imal edilmiştir, izolatörler su geçirmez ve 130 °C sıcaklıktaki buhar altında
çalışabilir.
İzolatörler ark atlamalarından dolayı bünyeleri içinde meydana gelebilecek
gazları kolayca dışarı atabilecek fiziksel yapıya sahiptir. İzolatörler kimyasal olarak
zayıf asitlere, alkali mineral bazlı yağlara, alkol ve fenollere dayanıklıdır. Her izolatörün
içinde, imalat sırasında yerleştirilmiş, elektrikli alanın dağılımını düzenleyici, yarı
iletken ve özel silikonkauçuk tan yapılmış bir deflektör bulunmaktadır. Silikon-kauçuk
izolatör ve özel kablo pabucu izolatörün içine kir ve nem sızmasını önleyecek
biçimde şekillendirilmiştir.

Harici başlıklarda silikon-kauçuk izolatörlerin dip kısmı bakır ekran iletkenlerinin
üzerine tam oturacak şekilde imal edilir. Böylece izolatör gövdesi üzerinde meydana gelecek kaçak akımların kolayca ve doğrudan doğruya temas ettiği bakır
ekran iletkenleri vasıtası ile tehlikesizce toprağa akması sağlanır.
Üç damarlı kablolarda kullanılan harici başlıklarda damar ayırım yeri protolin
ile doldurulur. Protolin dolgu, topraklama sistemi ile birlikte damarların ayırım yerinde
elektrik ve mekanik güvenliği sağlar. Silikon-kauçuk izolatörlü kablo başlıkları
40 kA(tepe değer) veya özel montaj şekli ile 125 kA(tepe değer) kadar kısa devre
akımlarına dayanıklıdır.
Harici başlık izolatörlerinin kanatları dahili başlıklara göre uzun ve uçları su
damlalarını gövdeden uzak tutacak biçimde şekillendirilir, böylece ark atlama
mesafesi ve su yolu uzatılmıştır.

KAYNAK

FAALİYETLERİMİZ

The post Kablo Başlık Çeşitleri ve Yapıları appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Alçak gerilim tesislerinde aşırı akım çekilmesi veya kısa devre durumlarında devreyi otomatik olarak açan anahtarlama ve koruma elemanlarına alçak gerilim yük kesiciler denmektedir.

Alçak Gerilim Yük kesiciler normal şartlarda elektrik devresinde açma, kapama ve devre akımını geçirme işlevlerini yerine getirirler. Ancak kısa devre ve aşırı yük durumlarında devrede açma işlemi yaparak elektrik tesisatlarını, şebekeyi ve elektrik cihazlarını korumaya yardımcı olmaktadır.

Alçak gerilim tesislerinde kullanılan 3 değişik tipte kesici modeli bulunmaktadır. Bunlar otomatik sigortalar, açık tip şalterler ve kompakt (TMŞ) şalterlerdir.

Yük kesicilerinin çalışma şekline göre çeşitleri

Alçak Gerilim Yük kesiciler çalışma şekline göre üç grupta incelenebilir. Bunlar termik kesiciler, manyetik kesiciler ve elektronik kesicilerdir.

Termik alçak gerilim yük kesiciler

Termik kesiciler bimetal elemanlar içeren kesicilerdir. Uzama katsayıları farklı iki metal birbirine yapışık şekilde kesicinin kurma tetiğini tutmaktadır. Kesici üzerinden ve dolayısıyla bimetaller üzerinden geçen aşırı akım bimetalin uzama katsayısı küçük olana doğru eğilmesine neden olur. Bu eğilme esnasında kontağı tutan kilit boşanır ve kontaklar açılarak devre kesilmiş olur.

Manyetik alçak gerilim yük kesiciler

Manyetik kesiciler termik kesiciler benzeri bir mantıkla çalışır. Burada fark kontak kilidini devre dışı bırakan nesnenin bir bimetal değil bir bobin olmasıdır. Kesicinin akım değerine uygun en fazla 2–3 spir sayısına sahip bir bobin nüve etrafında sarılıdır. Akım doğrudan bu bobinden geçmektedir. Bobinden geçen akım normal seviyede olduğu müddetçe kilit oynamaz. Ancak bobin üzerinden geçen aşırı akım yüksek elektromanyetik alan oluşturur ve nüve kontak kilidini çekerek kontakları açar ve enerjiyi keser.

Termik ve manyetik kesiciler kendi içerisinde çeşitli seçeneklere ayrılırlar;

• MF: Sabit manyetik koruma
• MA: Ayarlanabilir manyetik koruma
• TMF: Sabit manyetik ve sabit termik koruma
• TMD: Ayarlanabilir termik ve sabit manyetik koruma
• TMA: Ayarlanabilir manyetik ve ayarlanabilir termik koruma

• TMG: Jeneratör koruma

Elektronik devreli alçak gerilim yük kesiciler

Bu kesici türleri elektroniğin gelişimi ile yakın zamanda piyasaya girmiş kesicilerdir. Çalışma mantığı diğer kesiciler gibi doğrudan kesme işlemini yapmaz. Elektronik devre kesiciden geçen akımı sürekli kontrol eder. Ayarlanmış akım değerinin tolerans değerinden fazlasının geçmesi halinde kart kesici röleye enerji gönderir ve kontak klidini attırır. Bu şekilde kontaklar açılır ve enerji kesilmiş olur.

Elektronik devreli kesiciler aşağıdaki fonksiyonları barındırırlar;

• L: termik koruma
• S: Selektif koruma
• I: Manyetik koruma
• G: Toprak hatası koruması

AG Devre (Yük) Kesicilerin Seçim Kriterleri

Devre kesiciler konusunda seçim yaparken elektrik enerjisinin çıkartabileceği sorunlar göz önünde bulundurularak devre kesicilerin ve diğer devre koruma cihazlarının tercihinde standartlara uygunluklarına dikkat edilmelidir. Tercih ettiğiniz devre kesicilerin IEC 60898 ve IEC 60947-2 standartlarına uygun üretilmiş olduklarından emin olmalısınız, bu nedenle mutlaka üretim bilgilerini içeren tabloları ve etiketleri dikkatle inceleyin. Alçak gerilim kesicilerinde dikkat edeceğiniz hususlar aşağıda belirtilmiştir.

Kullanım yeri ve elektriksel gereksinimler mutlaka göz önünde bulundurulması gereken kriterlerden birisidir.

Standart değerlerin yanı sıra kısa devre kesme ve kapama akımları ile kısa devre dayanım akım değerleri belirlenmeli ve kesici seçimi bu değerlere göre yapılmalıdır.

IEC 60947-2 standardına göre üretilmesi gereken kesiciler nominal değerler olarak 2000m. Yükseklikte, 40 santigrat derece sıcaklıklarda ve 50/60 Hz. frekanslarda çalışabilmelidirler. Eğer farklı sıcaklık, yükseklik ve frekans aralığında çalışma şartları bulunuyorsa bu mutlaka belirtilmelidir.

Üreticiler gelen talepler doğrultusunda oluşacak kayıplarla ilgili tabloları hazırlayarak sunmalıdır.

Alçak gerilim devre kesicilerinde bir diğer kriter koruma ünitesinin belirlenmesidir. Manyetik ve termik kullanım seçimi ve manyetik ayar sahası değerleri belirlenmeli, selektif veya toprak hatası koruması ihtiyacı uygulanacak devreye bağlı olarak seçilmelidir.

Tüm bunların yanında uygulamanın yapılacağı özel yük durumları belirtilmelidir. Motor, jeneratör veya nötr koruması işleminden hangisi veya hangilerinin yapılacağı belirlenmiş olmalıdır.

Düşük gerilim bobini, açma-kapama bobini, motor gibi kasesuarlar endüstriyel uygulamalar için kullanılırken, bina uygulamalarında kullanıma uygun olmayabilirler.

Haberleşme modülü ile SCADA kullanılarak uzaktan ölçümleme ve uzaktan kontrol imkanı sağlanacak durumlar olabileceğinden göz önünde bulundurulmalıdır.

Tüm bu güvenlik ve uygulama seçimlerinin yanında maliyet ve servis seçenekleri iyice araştırılmalı maliyet hesaplarını etkileyecek faktörler iyi şekilde incelenmelidir. Maliyetler kadar servis seçimlerinin ileriki zamanlarda yaşanacak sorunların çözümlenmesinde etkin rol oynayacağından sadece maddiyat çerçevesinde seçim yapmak doğru olmayabilir.

KAYNAK

FAALİYETLERİMİZ

The post Alçak Gerilim Yük Kesicileri appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Orta gerilim (OG) hücreleri nin kurulumuna başlamadan önce tüm bağlantıların baralarla ve ana ve yardımcı devrelerle sıkı bir şekilde olduğundan emin olun, bunun için dikkatlice kontrol edin. Yalıtımı da dikkatlice inceleyin, çünkü bu önlemin uyulmaması nedeniyle bağlantıların yandığı durumlar söz konusu olmuştur.

Bozuk imal edilmiş paneller, kırık sayaç camı ve hasar gören ambalaj kutuları gibi belirgin hatalar tespit edilmeli ve hasarı düzeltmek veya hücreyi tedarikçiye geri iade etmek için acil adımlar atılmalıdır.

Montajdan sonra, hücrenin nem, toz veya geçici hasar nedeniyle bozulmasını önlemeye yönelik adımlar atılmalıdır. Trafo merkezleri temizlenmeli ve hızlı bir şekilde kilitlenmeli ve hücre kurulumundan sonra TM OG hücre odası bir atölye gibi kullanılmamalıdır.

Tüm montaj ve birleştirme çalışmaları tamamlandığında, geride kalmış olan kablo, yedek somunlar, pullar ve bakır teller toplanmalı ve birikmiş tozlar iyice temizlenmelidir. Orta gerilim hücreleri ayrıntılı incelenmeli ve herhangibir civata pul somun yada ekipman içerisinde unutulmamalıdır. Aksi taktirde istenmeyen sonuçlarla karşılaşabiliriz.

Trafo merkezinin elle temizlenmesi ve vakumlanması en güzelidir.

Unutulmaması gereken önemli bir husus da, özellikle hareket eden parçalardaki tüm ambalajlı malzemelerin çıkarılması ve tabii ki yağlı devre kesicilerinin ilk kez gerçekleştirilen su içermeyen yağ dolumunun doğru bir şekilde sağladığından emin olun (eğer bu çeşit Kesiciler varsa).

Hücrelerin kurulumunda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

Çelik kanalların kullanıldığı yerlerde, bunların 3 m’de yaklaşık ± 1 mm hassasiyette düzgün bir şekilde döşenmesini sağlayın. Zemin malzemelerinin kirlenmesini önlemek için maskeleme şeridi kullanın. Üreticinin montaj talimatlarını okuyun ve uygulayın ve somunların uygun şekilde sıkılması için tork anahtarı gibi doğru aletleri kullanın.

Hücrenin düzgün hizalandığından emin olun. Bu, hem uzunlamasına hem de yanal doğrultuda dikey ve yatay olarak doğru hizalanmasıdır.

Hatalı hizalama mekanik bağlantıların ve kablo bağlantılarının doğru bir şekilde yapılmasında, devre kesicilerin ve diğer çıkartılabilen parçaların çıkarılmasında ve değiştirilmesinde zorluklara neden olur ve baralar ve toprak baraları gibi ara bağlantılara da ekstra baskı uygulanmasına sebep olur.

“Bu sorunu GE OG Hücrelerinin kurulumunda yaşadım, hücrelerin doğru bir şekilde ve düz bir zeminde hizalanması mekanik montajlarını kolaylaştırırken kesicilerin de rahat bir şekilde test ve servis moduna getirilmesinde kolaylık sağlar, aksi durumda çeşitli zorlamalardan kaynaklı mekanik arızalarla karşılaşmak çok olasıdır ki karşılaştım da:)”

Zemin döşenirken ve çelik takma kanalları olmadığında, zemin önden arkaya düz olmalıdır ve hücreler arası mesafe bir milimetreden daha fazla değişmemelidir. Zemin döşenirken, kurulum sırasında katı zeminden kesilmesine mani olmak için temel deliği konumlarına cepler oluşturmak yaygın bir uygulamadır.

Zemin, tesisatın kablo kanallarına, bina duvarlarına ve diğer ekipmanlara göre doğru yerleştirildiğinden emin olmak için genellikle imalatçı tarafından sağlanan hücre montaj çizimlerine uygun olarak işaretlenmelidir. Bir referans çizgisi, genellikle arka temel cıvataları boyunca oluşturulmalıdır; ve normal geometrik yöntemlerle temel cıvata delikleri bulunabilir. 

Hücrelerin konumlandırılması, hücre büyüklüğü, bina konumu, saha erişilebilirliği ve mevcut kaldırma tekniği gibi bir takım faktörlere bağlıdır. Kaldırma gözleri ya panolara dahil edilir ya da önceden işlenmiş deliklere vidalanabilir, ancak genellikle halatla çekmek gereklidir ve bu kesinlikle imalatçının tavsiyeleri doğrultusunda yapılmalıdır.

Bununla birlikte, vinç kullanmadan, krikolar ve silindir çubukları kullanan geleneksel manuel yöntemler etkili olmaktadır.

Bu insan eliyle kaldırma işlemi sırasında kontrol kolları gibi zayıf kısımlara baskı uygulamak konusunda dikkatli olunmalıdır. Hücrelerin pozisyonlanması, mümkün olduğunca erken kurularak panoların merkezinin yakınında başlamalı ve herhangi bir özel hazne veya kanal ile ilişkilendirilmelidir.

Yan muhafazaların dik olduğundan ve her iki ray düzlüğünün her iki düzlemde de düz olduğundan emin olmak için birinci muhafaza yerleştirilmeli ve kontrol edilmelidir. İlk muhafaza paneli doğru şekilde ayarlandığında, ön panoya kırılmamış bir çizgi yapmak için kalan panoların ardışık olarak bu panelin diğer yanlarına yerleştirilmesi gerekir.

Kabinetlerin dikey ve yatay olarak doğru olduğundan emin olmak için gerekli olan kanıtlar ne olursa olsun, bitişik muhafazalar, doğru şekilde hizalandıktan sonra birlikte cıvata ile yerleştirilmelidir. Tespit cıvataları, temel deliklerine yerleştirilmeli ve çimentonun sıkılması için yeterli süre bırakılarak çimentolanmalıdır.

Kablo ve diğer bağlantıların kontrolü

Siemens Metal-Clad Hücre Sistemi: SIMOSEC – Kanal kablo bağlantısı

Uzak uçlardaki bağlantıların doğruluğunun test edilmesi de dahil olmak üzere, gelen ve giden tüm devre ve yardımcı kabloların daha ayrıntılı bir incelemesi yapılmalıdır; bu, dahili ve yardımcı bağlantılar da dahil olmak üzere tüm kabloların ve kabloların izolasyon direncini ve sürekliliğini ölçmeyi içermelidir.

Gerektiğinde, üç fazlı sürücüler(röleler) enerjilendirilmeden önce faz rotasyon kontrolleri yapılmalıdır.Tüm hareketli parçaların etkin olduğundan emin olmak için kontrollar de yapılmalıdır

Dashpot’lar, doğru sıvı seviyesine göre doğru seviyeye kadar doldurulmalı ve ikincil veya birincil enjeksiyon testleri ile sayaçların ve rölelerin çalışması ve doğruluğu kontrol edilmelidir

Tüm ayarlar konusunda müşterinin mühendisleriyle mutabık kalmalıdır.

Tüm kablo kutuları düzgün bir şekilde doldurulmalı ve bileşik doldurma ağızları kapatılmış olmalıdır. Tüm izolatörler ve ağızlar temiz ve kuru olmalı ve plakaların tüm vidaları sıkıca vidalanarak sıkıştırılmalı ve havalandırma delikleri engellenmemelidir. Hücrenin üst kısmında kir ve çöp bulunmadığından da emin olun.

Terminallere gelen ve giden tüm kablo bağlantıları için son bir kontrol yapılması, bunların sıkı olduklarını ve yeterli açıklığa sahip olmalarını sağlar.

Daha sonra yüksek voltaj testi uygun hücre şartnamesinde belirtilen test şekillerine göre yapılabilir veya testlere tanıklık etmesi ve test sonuçlarını imzalaması gereken müşteri mühendisleri tarafından belirtildiği şekilde gerçekleştirilebilir.

Testten sonra test için çıkarılan kapakların cıvatalarını sıkmadan önce herhangi bir statik elektriği boşaltmak ve test bağlantılarını çıkarmak için önlemler alınmalıdır. Enerji vermeden önce, tüm devre kesicilerin ve rölelerin çalışması, manuel ve elektriksel olarak teyit edilmelidir; bu sayede herhangi bir yapışma veya arıza bulunmadığından emin olunmalıdır. Elle açma ve kapatma işlemleri ile aşırı akım rölelerinin ve kaçak akım koruma cihazlarının çalışmasına özellikle dikkat edilmelidir.

Hayatta Kalmak

Hücre servis dışı olduğunda, hizmet dışı olan tüm devreler her iki uçta da kilitlenmeli ve güvenlik işletme usulleri benimsenmelidir.

Tüm kilitleme işlemleri yetkili bir kişi tarafından yapılmalıdır.

1. Trafo Merkezi giriş ve acil durum kapıları çalışır durumda olmalı ve açık olmalı ve engellenmemelidir.
2. Hücre çalışmaya başladığında TM OG hücre odaları kilitli tutulmalı ve yalnızca yetkili personele sınırlandırılmalıdır.
3. Tehlike, Emniyet, Şok kartları ve yasal bildirimler dikkat çekici şekilde gösterilmelidir ve etiketlenmelidir.
4. Kumanda panosunu çalıştırmak için gerekli aletler, ekipmanın yanında uygun raflar veya dolaplarda saklanmalıdır.
5. Devre ve kilitleme anahtarları yetkili personelin kontrolü altındaki özel dolaplarda bulunmalı ve yedek anahtarların sistemin güvenliğini durdurmasına izin verilmemelidir.
6. Aküler ilk şarjı aldıklarından ve elektrolitin doğru seviyede ve uygun özgül ağırlıklarda olduğundan emin olmak için bakımları ve kontrolleri düzgün yapılmalıdır.
7. Yangınla mücadele şartı kontrol edilmelidir ve eğer CO2 söz konusu ise, güvenlik kilitleme prosedürünün, trafo merkezine girme yetkisi olan personel tarafından anlaşıldığından emin olunmalıdır.
8. Herhangi bir yabancıyı yanlışlıkla boğulmaktan korumak için harici uyarı bildirimleri düzeltilmelidir.

KAYNAK

FAALİYETLERİMİZ

The post Orta Gerilim Hücreleri nin Kurulum Prosedürleri appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Crowbar Devresi, güç kaynağının sağladığı yükte aşırı gerilim olması durumunda devrelerin hasar görmesini engelleyen bir devre çeşididir.

Güç kaynakları, elektrik ve elektronik devrelerde bulunması gereken önemli elemanlardandır. Genellikle çok sağlam ve güvenilirlerdir. Devreye iyi ve temiz güç sağlarlar. Bir elektronik sistemin güvenirliliği ve ömrü, kullanılan güç kaynağıyla oldukça ilgilidir. Güç kaynağı ne kadar iyi ve sağlamsa sistem o kadar sağlıklı çalışır.

Bir güç kaynağı herhangi bir nedenle arızalanırsa, bazen güç kaynağının beslediği devre onarılmayacak ölçüde hasar görür. Crowbar Devresi, güç kaynağının sağladığı yükte aşırı gerilim olması durumunda devrelerin hasar görmesini, güç kaynağının sisteme verdiği yükü azaltarak önleyen basit bir elektrik devresidir.  Crowbar Devresi, aşırı gerilim tespit edildiğinde güç kaynağının çıkış terminallerinin kısa devre olmasını sağlayarak yükü azaltır. Güç kaynağının çıkış terminalleri kısa devre olduğunda, büyük akım akışı sigortanın atmasını sağlar ve böylece güç kaynağını devrenin geri kalanından ayırır. Yani Crowbar devresi,  aşırı voltajı tespit eder ve sigortanın atmasını sağlar.

Bir örnek ile somutlaştırmak için doğrusal güç kaynakları ile ilgili yaygın sorunlardan biri olan seri geçiş transistörünün arızalanmasını inceleyelim. Geçiş transistörünün toplayıcı ve verici terminalleri arasında bir kısa devre olduğunda, transistör arızalanır ve çıkışta çok yüksek ve düzensiz bir voltaj oluşur. Bu yüksek voltaj ana sisteme verilirse, entegre devreler (IC) gibi hassas bileşenler aşırı voltaj nedeniyle önemli hasar görür. Bu durumun yaşanmaması için genelde güç kaynağının çıkışına basit bir aşırı gerilim koruma devresi koyulur. Böylece voltajda beklenmedik bir artış olması durumunda ana devre veya yük hasar almaz. İşte bu aşırı gerilim korumda devrelerinden bir tanesi Crowbar devresidir.

Tristör Kullanan Crowbar Devresi

Aşağıdaki görüntü, bir Tristör kullanan bir Crowbar devresi tasarımını göstermektedir. Bu devreyi kurmak için gereken tüm bileşenler aşağıda belirtilmiştir.

 Q1 → Tristör 
ZD1 → Zener Diyot SD1 → Schottky Diyot 
C1 → Filtre Kondansatörü
C2 → Snubber Kondansatör 
R1 → Düşürücü Direnç 
F1 → Sigorta 

Zener Diyot (ZD1) aşırı voltajı tespit eden elemandır. Genellikle, Zener Diyotunun eşik voltajı, güç kaynağının çıkış voltajından 1V fazla seçilir. Aşırı voltaj oluştuğunda ve voltaj Zener Diyotunun eşik voltajına ulaştığında, iletim başlar. Voltaj artmaya devam ettikçe, direnç (R1) ve SCR’nin (Q1) geçit terminalindeki voltaj düşüşü artar.

Başlangıçta direnç (R1), Tristörün geçit terminalindeki voltajı düşük tutmak için düşürücü direnç olarak davranır. Ancak Zener Diyot iletime başladığında düşürücü direncin voltajı artacağından geçit terminalindeki voltaj artar.

Geçit terminalindeki voltaj eşik voltajından daha fazla olduğunda (genellikle 0.6V ve 1V arasında), Tristör çalışmaya başlar ve güç kaynağının çıkış terminalleri arasında kısa devre sağlar. Bu kısa devrenin sonucunda sigorta atar. Burada hatırlanması gereken önemli bir nokta, Tristörün mevcut gücünün sigortanınkinden daha fazla olması gerektiğidir. Ayrıca, toplam tetikleyici gerilimi Zener Diyot eşik gerilimi ile Tristör eşik geriliminin toplamıdır.

Kondansatör (C1), gürültüyü ve küçük voltaj yükselmelerini azaltmak için kullanılan ve devrelerin gereksiz tetiklenmesini önleyen bir filtre kapasitörüdür. Kondansatör (C2) bir Snubber Kondansatördür ve devrelerin açılması sırasında Tristörün yanlışlıkla tetiklenmesini önler. Schottky Diyot, ana devrenin Crowbar Devresini tetiklemesini önlemek için ters koruma diyotu görevi görür.

TRIAC Kullanan Crowbar Devresi

Aşağıdaki görüntü, bir TRIAC kullanan bir Crowbar devresi tasarımını göstermektedir.

R1 ve R2 dirençleri bir voltaj bölücü oluşturur ve referans voltajı LM431 Ayarlanabilir Zener Regülatörüne ayarlarlar. Normal çalışma koşulları altında, R2 direncindeki voltaj LM431’in Referans Voltajından (VREF) biraz daha düşüktür.

Katot direnci RC’yi uygun şekilde seçmek, TRIAC’ın geçit voltajının çok düşük olmasını sağlar. Aşırı voltaj durumu nedeniyle voltaj arttığında, R2 direnci üzerindeki voltaj düşüş hızı VREF’ten daha hızlı artar ve LM431 Zener Regülatörü iletime başlar. Sonuç olarak, LM431’in katodu TRIAC’ın geçit voltajını artıran akım çekmeye başlar.

Geçit voltajı eşik voltajını aşar aşmaz, TRIAC güç kaynağının çıkış terminallerini kilitler ve kısa devre yaptırır. Bu sayede sigorta atar.

Basit bir Crowbar Devresi aşırı gerilim korumasında çok faydalıdır ve bu nedenle güç kaynaklarının önemli bir parçasıdır. Bu devre çok faydalı olsa da, dikkat etmemiz gereken bazı sınırlamalar vardır.

Tristör tabanlı tasarımda, tetikleme voltajı Zener Diyot tarafından ayarlanır ve genellikle kullanıcı tarafından ayarlanamaz. Bu nedenle, doğru Zener Diyotunu seçmek çok önemlidir. Devrenin tetikleme voltajı, güç kaynağının çıkış voltajının biraz üzerinde olmalıdır, böylece ani yükselmeler ve parazitler oluşturacağı yanlış tetiklemeler engellenir.

Güç kaynağı bir RF Vericisi gibi çeşitli RF tasarımlarında kullanıldığında, verici öncesinde ve sonrasında güç hatlarının uygun şekilde filtrelenmesi gerekir.

Aşırı gerilim durumunda devre, sigortayı tetikler ve atar. Bu nedenle, aşırı gerilim her oluştuğunda sigortalar değiştirilmelidir.

KAYNAK

FAALİYETLERİMİZ

The post Crowbar Devresi appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Elektrik enerjisinin (kuvvetli akım, zayıf akım ve sinyal iletimi) iletim ve dağıtım aşamalarının her noktasında kablolar yoğun olarak kullanılmaktadır. Kabloların, her türlü dahili ve harici ortamlar ile çeşitli çevre şartlarında sorunsuzca görevlerini yapmaları oldukça önemlidir. Özellikle mekanik zorlanmalara karşı kablolarda zırhlama özelliği bulunmaktadır.

İletken, yalıtkan ve kılıf gibi kablo ana bileşenlerinden bir diğeri de “zırhlama”dır. Zırhlama, bir ara kılıf, dolgu veya başka bir ayırıcı üzerine uygulanır.

Zırhlamanın amacı, mekanik koruma sağlamaktır. Mekanik koruma; darbe, kesme, ezme ve kemirgen gibi dış etkenlere karşı kabloyu korur. Bununla beraber ekranlama ve topraklamaya da destek sağlar.

Zırhlama tipleri kullanılan malzeme ve kapama oranına göre çeşitlilik gösterir. Zırhın, özün üzerini kapladığı alan oranı, kapama olarak adlandırılır.

Zırhlama Tipleri

Buna göre belli başlı zırhlama çeşitleri teknik özellikleri ve kaplama oranları şu şekildedir.

SWA (Steel Wired Armour) Çelik Tel Zırh

► Tel tipi zırhlama,
► Tek tel spiral sarım
► Mekanik dayanım iyi
► Çekme dayanımı iyi,
► Kemirgen dayanımı iyi,
► Bükme performansı düşüktür (yaklaşık %95 kapama).

SWB (Steel Wired Braid) Çelik Tel Örgü Zırhlama

► Mekanik koruma iyi,
► Çekme dayanımı düşük,
► Daha düşük kablo çapı,
► Bükülme daha iyidir ( yak. %75 kapama),
► SWA’ye göre daha hafiftir.

STA- (Steel Tape Armour) Çelik Bant Zırh

► Basınç ve darbeye yüksek dayanım,
► Kemirgen dayanımı iyi,
► Daha hafif,
► Malzeme maliyeti daha düşük,
► %100 kapama ile düşük frekanslarda endüksiyon koruması,
► Çekmeye karşı dayanımı daha düşüktür.

DEVAMI

FAALİYETLERİMİZ

The post KABLOLARDA ZIRHLAMA appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Paratoner, statik elektrik yüklü bulutlarla yeryüzü arasında oluşan şiddetli elektrik akımının insanlara, binalara, elektrikle çalışan cihazlara, elektrik tesisatına zarar vermeden doğrudan toprağa aktarılmasını sağlayan elektriksel güvenlik ekipmanıdır.

Paratoner, statik elektrik yüklü bulutlarla yeryüzü arasında oluşan şiddetli elektrik akımının insanlara, binalara, elektrikle çalışan cihazlara, elektrik tesisatına zarar vermeden doğrudan toprağa aktarılmasını sağlayan elektriksel güvenlik ekipmanıdır.

Paratoner topraklaması, elektrik çarpması ve yangın risklerinin önüne geçmek için bina dışından yapılmalı, izolasyon malzemesinin veya bina duvarının içinden geçirilmemeli, yakınında metal herhangi bir nesne olmamalıdır.

Elektrik akımını paratonerden toprağa aktaran iletken çıplak olmalıdır.

Yıldırım veya şimşeklerin oluşumu doğada belirli bir döngü içerisinde gerçekleşir.

Isınan yeryüzü, üzerindeki havayı ısıtır ve ısınan hava yükselir. Yükselen havadaki su buharı soğur ve bulutlar oluşur. Bulutların tepelerinde sıcaklık donma noktasının altına düşer.

Bulutların tepelerinde oluşan buz kristalleri birbirine sürtünerek statik elektriği oluşturur. Pozitif yükler bulutun üst kısmında negatif yükler ise alt kısmında yoğunlaşır.

Yüklerin yoğunluğu arttıkça bulutların içerisinde şimşekler veya bulutlar-zemin arasında yıldırım olarak adlandırılan, şiddetli elektrik akımı geçişiyle yüklerin deşarjı gerçekleşir.

Elektriğin keşfi milattan öncelere dayanmaktadır. Yakın tarihte elektrik alanında yapılan keşifler günümüz teknolojisinin temellerini oluşturmaktadır.

17. yy. başında W.Gilbert bazı maddelerin birbirlerine sürtündüğünde birbirlerine uyguladığı gücü tanımlamak için elektrik kelimesini kullanmıştır.

18. yy.’ın önemli bilim insanlarından olan B. Franklin, fırtınalar sonucu oluşan yıldırımların insanların yaralanma ve ölümlerine yol açması, binalarda yangın çıkması gibi olumsuzların önlemek için çalışmalarda bulunmuştur.

Yıldırım-elektrik arasındaki ilişkiyi ünlü uçurtma deneyi ile tanımlamış ve yıldırımlardan korunmak için paratoner prensibini ortaya çıkarmıştır.

Yıldırımın düşeceği nokta tahmin edilemez ve özellikle yüksek binalar, enerji nakil hatları, trafo merkezleri, sinyal verici istasyonlar, köprüler, havaalanları, akaryakıt dolum ve satış tesisleri, risk altındadır. Bu sebeple her yapının paratoner sistemi ayrı olarak yapılmalıdır.

Yıldırım çarpmalarının büyük çoğunluğu 30-40 kA aralığında olsa da 200 kA ve üzeri akım deşarjlarında yıldırım çarpmaları da olabilmektedir.

Yıldırım düşmesiyle oluşan gerilim ve akım dalgalanmasının etki yarıçapı 2 km’ye kadar çıkabilmektedir.

Yağışsız kuru havada, havanın izolasyon direnci 30 kV/cm’dir. Yağışlı havalarda yüklenmiş bulutlar arasındaki izolasyon direnci 0.5-10 kV/m değerlerine kadar düşmektedir.

Yıldırımdan korunma sistem ve bileşenlerine ait standartlar; EN 62305-1, EN 62305-2, EN 62305-3, EN 62305-4, EN 62561-1, EN 62561-3, EN 62561-6, EN 61643-21, EN 61024-1, NF C 17-102’dir.

Yıldırım, risk büyüklük değerlerine göre dört sınıfa ayrılmıştır. 1. Sınıf 3-200 kA, 2. Sınıf 5-150 kA, 3. Sınıf 10-100 kA, 4. Sınıf 16-100 kA aralıklarında potansiyele sahip bölgeleri ifade eder.

Yıldırımdan ve etkilerinden korunmak için iç yıldırımlık (LV-Low Voltage Parafudr ) ve dış yıldırımlık (paratoner) sistemleri kullanılır.

DEVAMI

FAALİYETLERİMİZ

The post PARATONER appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Çalışma şartları içerisinde devre kesiciler, yükte veya yüksüz durumda bağlı oldukları sistemi açıp kapayabilecek ve hata durumlarında enerjiyi kesebilecek şekilde üretilirler. Ayrıca devre kesicinin kesme işlemini, kısa devre akımı için belirlenen değerde ve sürede yapması gerekir. Bu kesim süresi çoğu zaman mili saniyeler mertebesinde olup kesilecek olan gerilimin büyüklüğüyle doğru orantılı olarak değişir. Belirlenen süre içerisinde akımın kesilebilmesi, kesicinin ardında çalışan elemanların korunumu açısından hayati önem arz eder ve bu durum kesicileri her türlü anahtarlama ünitesi için en önemli eleman haline getirir.

Alçak gerilim devre kesicilerinin tasarım kriterlerine (kompakt ve açık) ve akım kesme prensiplerine (limitörlü-limitörsüz) göre iki çeşidi bulunur. Kompakt devre kesiciler, kesicinin bileşenlerini çevreleyen bir yalıtım malzemesi muhafazasından oluşur. Bu tür devre kesiciler yaklaşık olarak 3200 A ile 35 kA değerlerinde çalışırlar. Açık devre kesiciler çoğunlukla metal bir iskelet üzerine yapılır ve kompakt devre kesicilerden daha fazla yer kaplarlar ve yaklaşık 3200 A ile 100 kA arası değerlerde kesim yaparlar.

Limitörlü devre kesiciler, ilk yarım dalganın zirvesine ulaşılmadan önce kısa devre akımını sınırlar. Tepe değerin sınırlandırılması, bağlı sistem üzerindeki dinamik ve termal gerilimleri önemli ölçüde azaltır.

Şekil 3, sınırlandırılmamış kısa devre akımının ve anahtarlama cihazı tarafından sınırlanan kısa devre akımının gelişiminin bir diyagramını göstermektedir. Kısa devre akımının sınırlandırılması, son derece hızlı oluşturulan bir temassızlık ile sağlanır.

Limitörlü devre kesiciler, nispeten düşük anahtarlama kapasiteli şalt sisteminin kısa devre koruması için özellikle uygundur. Şekil-4’de limitörlü (2.eğri) ve limitörsüz (1.eğri) iki farklı devre kesicinin kısa devre akımlarının başlangıç maksimum değerlerinin, üzerlerinden geçen anma akımının değişimiyle nasıl değiştiğini gösteren eğriler verilmiştir.

40 kA kesme kapasitesi olan limitörlü ve limitörsüz devre kesiciler kıyaslandığında limitörsüz devre kesicinin izin verdiği tepe akımı 84 kA iken limitörlü devre kesicinin izin verdiği tepe akımının 16.2 kA olduğu görülür. Bu durumda kesicinin ardına bağlı sistemdeki dinamik gerilimleri önemli ölçüde azaltmaktadır.

Devre Kesiciler in Seçiminde Icu, Ics, Icw
 

Devre kesiciler in seçiminde başlıca üç parametreye dikkat edilir. Nominal gerilim Ue, nominal akım ve kısa devre kesme kapasitesi. Kısa devre kesme kapasitesi iki farklı parametre altında incelenir.

1.Nihai kısa devre kesme kapasitesi Icu (test süreci 0—-t—-CO)

2.Servis kısa devre kesme kapasitesi Ics (test süreci 0—-t—-CO—-t—-CO)

CO açma/kapama işlemini temsil ederken t bu işlemler arasındaki zamanı temsil eder. Icu art arda iki açma işlemi boyunca kesicinin kesebileceği en fazla kısa devre akımını ifade eder iken lcs aynı değeri üç açma işlemi için ifade eder. Ics değeri Icu değerinin bir yüzdesi olarak verilir (%25, %50, %75, %100 gibi). Temelde aynı işlemi farklı şekilde ifade ettikleri için hangisinin kullanılacağına dair belirli bir standart yoktur. Ancak lcs daha uzun bir süreci ifade ettiği için hastane, kongre merkezi gibi kritik uygulamaların gerekli olduğu yerlerde daha faydalı bir bilgi olmuş olur. lcw kısa süreli dayanım akımı, belirli bir süre içerisinde yine belirli bir sıcaklık ve kurulum koşulu için kesiciye ait olan maksimum kısa devre dayanım akımı bilgisidir. B kategori devre kesiciler için tanımlı bir bilgidir.

DEVAMI

FAALİYETLERİMİZ

The post DEVRE KESİCİLER appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Kirişler ve ya benzeri yapı taşıyıcıları belirgin olarak yangının duman etkisinin yayılımını yavaşlatacağından ya da sınırlayacağından duman dedektörlerin yerleşimini etkiler. Projelendirme sürecinde tasarımcılar açısından tavan düzensizliklerine bağlı olarak duman dedektörlerin yerleşiminin nasıl yapılacağına dair bilgiler önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, yangın alarm sistemlerinin projelendirilmesine ilişkin dünyada en çok kabul gören ve kullanılan EN 54-14 (Avrupa), VDE 0833-2 (Almanya), BS 5839-1 (İngiltere), NPB 88 (Rusya) ve NFPA 72 (Amerika) standartlarındaki kabul değerleri ve farklılıkları ortaya koyarak en uygun çözümlere dair görüş oluşturmaktır.

Ülkemizde yangın algılama ve alarm sistemleri için Avrupa’da geçerli olan EN 54-14 Standardının birebir çevirisi olan TS CEN/TS 54-14 Standardı geçerlidir (TS CEN/TS 54-14 Standardı Ülkemizde ilk olarak 2004 yılında TSE tarafından İngilizce olarak daha sonra 2008 yılında Türkçe olarak yayınlanmış ve yürürlüğe girmişti. 2018 Yılının Kasım ayında revize edilmiş ve İngilizce olarak yayınlanmıştır). Temelde aynı amaca hizmet etseler de, bu standarttaki kurallar ile Alman, İngiliz, Rus ve Amerikalıların standartlarında farklılıklar gözlenmektedir. Örneğin; Alman standardına göre, tavanda düzensizlik yaratan öğenin derinliği, oda yüksekliğinin %3’ünden fazla ise bu durum dikkate alınmalı ve duman dedektörleri yerleşiminde sıklaştırmaya gidilmelidir. İngiliz standardına göre, tavanda düzensizlik yaratan öğenin derinliği, oda yüksekliğinin %10’undan fazla ise ya da 0,8 metreden fazla ise bu durum dikkate alınmalıdır. Rus standardında ise krişlerin derinliği 0,4 metreden fazla ve krişler arası mesafe 0,75 metreden fazla ise her bölümde dedektör tesis etmeyi belirtmektedir. Amerikan standardı ise diğer standartlara göre tamamen farklı değerler belirtmektedir.

Yukarıda belirli olduğu gibi dünyada en çok kullanılan standartlarda tavan düzensizliklerine bağlı olarak dedektör yerleşimine ilişkin değişik kurallar tanımlanmıştır. Tasarım süreçlerinde söz sahibi olan Yangın Danışmanları ve Proje Müellifleri belirlemeleri ve değerleri farklılık gösteren lider standartlardan birine dayanarak tasarım ya da uygulama talep edebilmektedir.

Avrupa Standardı olan EN 54-9’da meydana gelebilecek yangınlarda en erken şekilde yangın etkisini algılamak için duman dedektörlerinin testlerini tanımlar

Tavan Düzensizliklerine Bağlı Duman Dedektörleri Yerleşim Kurallar 

Farklı tavan yapıları, başta kirişler ve petek tavanlar yanma ürünlerinin akışını olumsuz yönde etkileyeceğinden dedektör düzeni de buna bağlı olarak değişmektedir. Avrupa standardı bu konuda oldukça hassas olanı tanımlamaktaydı.

Şekil 1. Kirişlerin tavanda yarattığı düzensizlik (EN 54-14)

TS CEN/TS 54-14 Standardının 2008 versiyonunda “tavan düzensizliğini yaratan unsurun derinliği tavan yüksekliğinin %5’inden az ise bu durumda tavan düzensizliği dikkate alınmaz ve düz tavan kabul edilir. %5’inden fazla ise aşağıda yer alan formüller ile hesaplama yapılır ve buna göre dedektör yerleşimi yapılır” şartı yer almaktaydı. 2018 Yıılında yayınlanan yeni halinde bu değer %10 olarak değiştirildi.

Tavanda seri paralel kirişlerin olması durumunda aşağıdaki hesaplama yöntemi ile duman dedektörlerininin yerleşiminin yapılması gerekmektedir.
D> 0.25 × (H – h) her hücrede bir dedektör
D <0.25 × (H – h) her iki hücrede bir dedektör
D <0.13 × (H – h) her üç hücrede bir dedektör

Tavan düzensizliği petek formda ise tek bir nokta tipi dedektör bir grup hücreyi kapsayabilir. Tek dedektör tarafından kapsanan hücrelerin toplam hacmi duman dedektörü için (Şekil 2’de belirtilen TCV) TCV = 12 m2 x (H – h) değerini aşmamalıdır. Sıcaklık dedektörleri için ise TCV = 6 m2 x (H – h) değerini aşmamalıdır.

Şekil 2. Petek tavan düzensizlikleri (EN 54-14)

DIN VDE 0833 Alman standardına göre tavan düzensizliğini yaratan unsurun derinliği tavan yüksekliğinin %3’ünden fazla ise bu durumda bir dedektör ile korunacak alan dedektörün maksimum koruma alanı %40 azaltılarak hesaplanır (A: Bir dedektör ile korunacak maksimum alan). Böyle bir durumda dedektör yerleşiminde Ax0,6 katsayısı ile tasarım yapılır.

BS 5839-1 İngiliz standardına göre tavan düzensizliğini yaratan unsurun derinliği tavan yüksekliğinin %10’undan fazla ise bu durumda bir dedektör ile korunacak alana dair kabul edilen değerlerde artırıma gidilir. Dedektörün tavan düzensizliği yaratan unsura uzaklığı 50 cm’den daha fazla olmalıdır. Tavana 30 cm’den daha yakın duvarların yarattığı bölmeler ayrı oda olarak kabul edilir.  Kiriş derinliği 80 cm daha fazla ise bağımsız bölüm olarak kabul edilir ve dedektör ile korunur.
 Tavanda bir dizi kiriş ve ya petek tavan olması durumunda Tablo 1’de belirtilen aralıklara göre kurallar geçerli olmaktadır.

DEVAMI

DİĞER FAALİYETLERİMİZ

The post Tavan Düzensizliklerine Bağlı Olarak Duman Dedektörleri Yerleşimi appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Orta gerilim şalt sistemini düzenleyen standart IEC 62271-200, “Yüksek gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni – Bölüm 200: 1 kv üzerinde ve en yüksek 52 kv’a kadar olan beyan gerilimleri için a.a. metal mahfazalı anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni”dir. Şalt cihazlarını içeren spesifik olmayan hususlar ile ilgili olarak, bu standart sıklıkla orta gerilim şalt tertibatı ve kumanda cihazının genel standardına, yani IEC 62271-1 “Yüksek gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni – bölüm 1: Ortak özellikler” standardına yönlendirir.

IEC 62271-200 standardının alt maddesi 9.1 (talep, ihale ve siparişle verilecek bilginin), metal muhafazalı şalt ve kumanda ekipmanları için teklif talep eden veya sipariş eden istekçilerin yalnızca sistemin ana elektrik özelliklerini değil, aynı zamanda standarttan farklıysa çalışma koşullarını da sağlamalarını şart koşar, yani

– minimum ve maksimum ortam hava sıcaklığı;

– olağandışı buhara maruz kalma;

– nem;

– duman / is;

– patlayıcı gazlar;

– aşırı toz veya tuz;

– termal radyasyon;

– yer sarsıntısı veya diğer dış etkenlerde kaynaklardan titreşim riski.

Kısacası, normal çalışma koşullarından sapma veya ekipmanın tatminkar çalışmasını etkileyen herhangi bir durum.

İç mekan OG şalt sistemi için normal çalışma koşulları sınırları IEC 62271-1 standardı madde 2’de belirlenmiştir:

– Ortam hava sıcaklığı 40 ° C’yi aşmamalı ve 24 saat boyunca ölçülen ortalama değeri 35 ° C’yi geçmemelidir.

Minimum ortam sıcaklığı için tercih edilen değerler şunlardır:

-5 ° C, -15 ° C ve -25 ° C.

– Güneş radyasyonunun etkisi dikkate alınmamalıdır.

– Yükseklik 1000 m’yi geçmemelidir

– Ortam havası, toz, duman / is, tuzlar, aşındırıcı veya yanıcı gazlar veya buharlar ile önemli kirliliklerden uzak olmalıdır. Özel talimatların yokluğunda, imalatçı böyle bir kirlenmenin olmadığını varsayabilir.

– Nem koşulları aşağıdaki gibi olmalıdır:

– 24 saatlik bir süre boyunca ölçülen ortalama bağıl nem değeri % 95’ten fazla olmamalıdır.

– 24 saatlik bir periyotta ölçülen ortalama su buharı basıncı değeri 2.2 kPa’yi geçmemelidir;

– 1 aylık bir süre boyunca ölçülen ortalama bağıl nem değeri % 90’ı geçmemelidir;

– 1 aylık bir periyotta ölçülen ortalama su buharı basıncı değeri 1.8 kPa’yi geçmemelidir.

Çok nemli havalarda keskin sıcaklık değişiklikleri nedeniyle yoğunlaşma bu koşullarda ara sıra oluşabilir. Yüksek nem seviyeleri ve yoğunlaşmanın etkilerine karşı koymak için, standart, bu tür koşullar için tasarlanmış ve test edilmiş şalt ekipmanları ve kontrol cihazlarının kullanılmasını önermektedir. Bu etkiler oldukça kritik olabilir, yalıtım hatası ve metal parçaların korozyonuna sebep olabilir. Standart, ayrıca binalarda belirli yöntemleri benimseyerek, odalara havalandırma ve ısıtma sistemleri kurarak veya nem giderici kullanarak yoğunlaşmanın oluşumunu önlemeyi önerir.

– Şalt ekipmanının dışındaki sebeplerden ve yer sarsıntılarından kaynaklanan titreşimler, standart çalışma koşullarına göre önemsizdir, çünkü bu koşullar önemli deprem riskinin olmamasını gerektirir. Burada yine, kullanıcının özel talimatları olmaksızın, üretici böyle bir risk olmadığını varsayabilir.

Orta Gerilim Şalt Tesisleri Kurulumunda Özel çalışma koşulları

IEC 62271-1, standart seviyeleri sağlayan özel çalışma koşullarını da belirler. Aşağıdaki koşullar analiz edilir:

– 1000 m’yi aşan yükseklik: 1000 m’ye kadar düzeltme yapılmasına izin vermeyen anma yalıtım dayanma seviyesine aşağıdaki formül uyarınca Ka faktörü çarpılmalıdır:

_{Ka =e}m (H – 1000)/8150

Burada:

– H metre cinsinden rakımdır;

– m sabit katsayıdır ve değeri aşağıdaki gibidir:

• güç frekansı, yıldırım darbe ve faz-faz anahtarlama  darbe gerilimi için m = 1;
• Uzunlamasına anahtarlama darbe gerilimi için m = 0.9;
• Faz-toprak anahtarlama darbe gerilimi için m = 0.75.

2000 m’ye kadar yardımcı cihazlar için önlemler alınmasına gerek yoktur.

– Kirlilik: Şalt sistemi kirli bir ortama kurulursa kirlilik seviyesi belirtilmelidir. İç mekanlarda kurulum için artık IEC 60932’nin yerini alan IEC / TS 62271-304 standardına başvurun.

– Sıcaklık ve nem: Aşağıdaki aralıklar, sıcaklığın standart çalışma şartlarından oldukça farklı olduğu tesisatlar için tercih edilir:

• Çok soğuk iklimlerde -50 ° C ve +40 ° C;
• Çok sıcak iklimlerde -5 ° C ve + 55 ° C.

Standart, belirli bölgelerde sıcak, nemli rüzgarın mevcut olduğu durumlarda, ani sıcaklık değişikliklerinde iç ortamda yoğuşmanın nasıl oluşabileceğini vurgular. Tropik kapalı ortam koşullarında, 24 saatlik bir süre boyunca ölçülen ortalama bağıl nem değeri % 98’e kadar ulaşabilir.

– Titreşim, şok, eğme: alışılmamış koşullar bulunan her yerde, kullanıcı gereken özel uygulama gereksinimlerini belirtmelidir. Kullanıcı, şalt tesisi deprem bölgesinde kurulması gerekiyorsa, IEC / TS 62271-210’da tanımlanan şiddeti belirtmelidir.

– Rüzgar hızı: Standart, bazı bölgelerde çok kuvvetli rüzgarın var olabileceğini ve kullanıcı tarafından belirtilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Aslında, bu şartlar dış ortam şalt ve kumanda ekipmanları için geçerlidir.

– Diğer parametreler: Şalt ve kumanda ekipmanının monte edileceği yerde baskın olan özel çevre koşulları mevcutsa IEC 60721’e danışınız.

IEC 62271-200, standart çalışma koşullarından daha zorlu koşullarda kullanılmak üzere tasarlanmış metal-clad şalt ve kumanda tesisinin, bu tür şiddetli koşullara dayanabildiğini ispatlamak için IEC / TS 62271-304’e göre “tasarım sınıfı” 1 veya 2’ye uygun sınıflandırılması gerektiğini belirtir.

KAYNAK

DİĞER FAALİYETLERİMİZ

The post Orta Gerilim Şalt Tesislerinde Kurulum appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.

Elektrik Tesisat Ağının Periyodik Kontrolü Neden Gerekir?

Tüm tesis ve işletmelerde elektrik iç tesisatının kontrolü ve elektrik tesisat uygunluk belgesi, 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında zorunlu hale getirilmiştir.

17.07.2013 tarih ve 28710 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında, elektrik tesisatının periyodik kontrolünün gerçekleştirilmesi ve kayıtlarının tutulması gerekmektedir.

Elektrik tesisatın kontrolü, dinamik yük yapısı içerisinde tehlike teşkil edebilecek, sorunlu veya eksik tesisin tespiti açısından önemlidir. Bu sayede olası kaza ve yangınların önüne geçilecektir.

Yapılacak tespitler ve sunulan rapor doğrultusunda alınacak önlemler kontrolün yapıldığı tesislerde şu avantajları sağlayacaktır:

• Çalışan güvenliği tesis edilecek, elektrik kazalarına bağlı yaralanma ve can kayıplarının önüne geçilecektir.
• Tesisatın zayıf noktaları tespit edilerek raporlanacak ve ileride tesisin hizmet ya da üretim faaliyetlerinin durmasına neden olabilecek elektrik tesisatı kaynaklı arızaların önüne geçilecektir. Periyodik kontrollerin yaptırılmamasına bağlı, ticari faaliyetlerin yavaşlamasına veya durmasına neden olabilecek arızalar, hizmet, üretim veya üretimin durmasına bağlı olarak hammadde kaybına yol açarak yapılacak kontrollerin yanında karşılaştırılması mümkün olmayan maddi kayıplara sebebiyet verecektir.
• Yaşanabilecek elektrik kazaları tesis içerisinde temini mümkün olmayan büyük maddi zararlara yol açabilir. Bu kazaların yangın, patlama gibi etkileri olabilir. Ayrıca kullanımı standartlarca veya tesis gereksinimi doğrultusunda uygun olmayan son derece ucuz bir tesisat bileşeni, tesisata entegre pahalı bir teçhizatın zarar görmesine neden olabilir. Elektrik tesisatının kontrolü bu gibi büyük maddi zararların önüne geçecektir.
• Elektrik tesisat bileşenlerinin yanlış boyutlandırılması ve uygunsuz ekipman kullanımı, rutin faaliyet içerisinde işletmecinin farkına dahi varamayacağı birtakım ek maliyetler getirebilir. Yapılacak kontrollerde, bu gibi uygunsuzluklar belirlenerek raporlanacak, faaliyet gösteren tesisin işletme verimliliği arttırılacaktır.

ELEKTRİK TESİSAT KONTROLÜNDE NELER YAPILMALIDIR?

• Olabildiğince çok noktadan topraklama ölçümü (Pano, priz, makinalar, UPS, jenaratör)
• Kaçak Akım Rölesi Testi
• Termal Kamera ile ölçüm
• Olabildiğince çok noktadan hat empedans değerlerinin ölçümü (Makina, priz, trafo, jenaratör)
• Koruma ekipmanlarının uygunluğu ve testi (sigorta, röle, devre kesici)
• Gerilim düşümleri
• Etiketleme sistemlerinin doğruluğu
• Toprak ve nötr baraların kontrolü
• İzolasyon direnç ölçümleri
• Tek hat şemelarının kontrolü
• Dış yıldırımlık kontrolü ve ölçümü

FAALİYETLER

The post Elektrik İç Tesisat Uygunluk Kontrolü appeared first on Maxwell Endüstriyel Mühendislik.