Kablo başlık ları dahili ve harici olmak üzere iki tipte üretilir.
Dahili Tip Kablo Başlık ları
Kablo uçlarını, bina içerisinde veya kapalı bölgelerde bağlamak için kullanılan gereçlere denir. Tek damarlı ve üç damarlı değişik kesitli kabloların kapalı ortamlardaki şalt tesislerine irtibatında kullanılır. Çok tozlu, nemli ve benzeri ağır işletme şartlarına karşı dayanıklı olarak üretilirler. 1 KV’luk kablolarda dahili başlığa ihtiyaç duyulmaz. 1 kV’un üzerindeki kablolarda ise elektriki alanın kontrolü, kısa devre dinamik ve termik zorlamalara karşı dahili kullanımda da kablo uçlarına başlık takılması gerekir. Yapım gereçleri olarak silikon-kauçuk ve çok yüksek gerilim için porselen kullanılmaktadır. Başlıklar,-50 °C ile + 250 °C arası sıcaklıklarda fiziksel herhangi bir değişikliğe uğramadan sorunsuz olarak görevini yapmalıdır. İzolatörlerin üzerindeki kanatlar vasıtası ile gövde üzerindeki kuru bölgelerde su birikmesi önlenmiş ve aynı kanatlar sayesinde ark atlama mesafesi uzatılmıştır. İzolatörler silikon-kauçuk’tan imal edilmişlerdir, izolatörler su geçirmez ve 130 °C sıcaklıktaki buhar altında çalışabilirler. Silikon-kauçuk izolatörlerin önemli özelliklerinden birisi maksimum işletme sıcaklığında damar yalıtkan malzemesini sıkıca sarmasıdır. İzolatörler ark atlamalarından dolayı bünyeleri içinde meydana gelebilecek gazları kolayca dışarı atabilecek fiziksel yapıya sahiptir.
İzolatörler kimyasal olarak zayıf asitlere, alkali mineral bazlı yağlar ve alkole
dayanıklıdır. Her izolatörün içinde, imalat sırasında yerleştirilmiş, elektrikli alanın
dağılımını düzenleyici, yarı iletken ve özel silikon-kauçuktan yapılmış bir deflektör
(saptırıcı) bulunmaktadır. Silikon-kauçuk izolatörlü kablo başlıkları 40 kA (tepe de ğer) veya özel montaj şekli ile 125 kA (tepe değer) kadar kısa devre akımlarına karşı dayanıklıdır.
Harici Tip Kablo Başlık ları
Harici tesislerde kablo uçlarının bağlanması için kullanılan gereçlere denir.
1 kV’luk kablolarda yağmur, kar suyu ve rutubetin kablo içine sızmasını önlemek
için kablo ucunda, damarların birbirlerinden ayrıldığı bölgeye kablo başlığı montajı
gerekir. 1 kV’un üstündeki kablolarda ise kablo başlığı, aynı zamanda elektriki alanı
kontrol altına alır ve kısa devre zorlamalarına direnç gösterir. Tek damarlı ve üç
damarlı değişik kesitli kabloların açık yerlerdeki şalt tesislerine irtibatında kullanılır.
Her türlü açık hava şartlarına karşı dayanıklı olarak üretilir. -50 °C ile +250 °C arası
sıcaklıklarda fiziksel herhangi bir değişikliğe uğramadan sorunsuz olarak çalışırlar.
Güneş ışığına, ozona, ultraviyole ışınlarına karşı dayanıklıdırlar. İzolatörler slikonkauçuk’tan
imal edilmiştir, izolatörler su geçirmez ve 130 °C sıcaklıktaki buhar altında
çalışabilir.
İzolatörler ark atlamalarından dolayı bünyeleri içinde meydana gelebilecek
gazları kolayca dışarı atabilecek fiziksel yapıya sahiptir. İzolatörler kimyasal olarak
zayıf asitlere, alkali mineral bazlı yağlara, alkol ve fenollere dayanıklıdır. Her izolatörün
içinde, imalat sırasında yerleştirilmiş, elektrikli alanın dağılımını düzenleyici, yarı
iletken ve özel silikonkauçuk tan yapılmış bir deflektör bulunmaktadır. Silikon-kauçuk
izolatör ve özel kablo pabucu izolatörün içine kir ve nem sızmasını önleyecek
biçimde şekillendirilmiştir.
Harici başlıklarda silikon-kauçuk izolatörlerin dip kısmı bakır ekran iletkenlerinin
üzerine tam oturacak şekilde imal edilir. Böylece izolatör gövdesi üzerinde meydana gelecek kaçak akımların kolayca ve doğrudan doğruya temas ettiği bakır
ekran iletkenleri vasıtası ile tehlikesizce toprağa akması sağlanır.
Üç damarlı kablolarda kullanılan harici başlıklarda damar ayırım yeri protolin
ile doldurulur. Protolin dolgu, topraklama sistemi ile birlikte damarların ayırım yerinde
elektrik ve mekanik güvenliği sağlar. Silikon-kauçuk izolatörlü kablo başlıkları
40 kA(tepe değer) veya özel montaj şekli ile 125 kA(tepe değer) kadar kısa devre
akımlarına dayanıklıdır.
Harici başlık izolatörlerinin kanatları dahili başlıklara göre uzun ve uçları su
damlalarını gövdeden uzak tutacak biçimde şekillendirilir, böylece ark atlama
mesafesi ve su yolu uzatılmıştır.
