Özellikle 15-20 yıl ve daha öncesinde faliyete geçmiş mevcut elektrik tesisatları nın çoğunluğu enerji verimliliğinden yoksundur. Mevcut tesislerin çoğunda enerji tasarrufu mümkündür fakat bu tasarrufu elde etme süreci düşünüldüğünden daha karmaşıktır.
Enerji verimliliği olarak adlandırılan verimli enerji kullanımı, ürün ve hizmet sağlamak için gereken enerji miktarını azaltmaktır. Enerji verimliliğinde en önemli etken enerji tasarrufudur. Günlük yaşantımızda ev eşyalarımızı kullanırken, ısıtma, aydınlatma gibi ihtiyaçlarımızı karşılarken enerjiyi verimli kullanmak başlıca görevlerimizden biri olmalıdır. Enerji verimliliğindeki gelişmeler genellikle daha verimli bir teknoloji veya üretim süreci benimsenerek elde edilir. Şimdi bu süreci maddeler haline ele alalım.
1.Tanı Aşaması
İlk aşama kaynağın tek enerji kaynağı olup olmadığına bakılmaksızın elektriğin nasıl tüketildiğini anlamaya çalışmaktır. Enerjinin tam olarak ne için kullanıldığı biliniyorsa, işlevin kendisinde değişiklik yaparak kaynakta hareket etmek mümkün olabilir. Genel olarak hazırlık aşamasında 2 kısma ayrılan bir çalışma yapılmaktadır. Bu parçalar:
1- Somut, fiziksel tanımlayıcı özet (kurulum, alanlar, kaynaklar, binalar vb.)
2- İnsan davranışı ile bağlantılı olduğu için genellikle karmaşık olan fonksiyonel özet olarak tanımlanır.
1.1. Tanımlayıcı (Açıklayıcı) Özet
Tanımlayıcı özet öncelikle genel olarak söz konusu işletmenin ana işlevlerini gerçekleştiren temel alanlarını (ofis, depo, atölye vb.) tanımlamalıdır. Enerji ölçümüne tabi tutulan kaynaklar tüketim geçmişi ile birlikte kayıt altında tutulmalıdır.
Yüzey alanları, kat sayısı, mevcut insan sayısı ve inşaat yılı gibi diğer detaylar açıklayıcı özette belirtilmelidir.
Şekil-1 İncelenmekte olan sahadaki tüketim değişiklikleri
►Enerji Verimliliği
Binalardaki enerji tüketiminin büyük çoğunluğunun ısıtma sistemleri ve klimalar olduğu bilinsede (özellikle konutlarda) diğer endüstriyel ve ticari alanda enerji tüketen cihazlar ile de tasarruf sağlanabilir. Örneğin;
• Motorlar,
• fırınlar,
• Elektroliz sistemleri,
• Aydınlatma,
• Soğutma (mağazalarda ve depolarda),
Enerji tüketimi açısından tüm ekipmanlar incelenmelidir. Birincil ve ikincil faaliyetler ayırt edilmelidir. Örneğin kafeteryalar evleremizdeki mutfaklardan daha fazla enerji tüketmektedir.
Şekil-2 Faturalanan müktarlardaki dağılım ve çeşitli binaların tüketimi
Enerji şirketi faturalarda aktif ve reaktif güç harcamalarına bakarak ona göre bir ücret belirler. Müşteri tüketim geçmişine erişebilir, bu sayede güç tüketim profilini mevsimlere göre belirleyebilir.
1.2.İşlevsel Özet (Yük ögeleri ve dağıtımları)
Tanımlamayı içeren ilk adımın aksine tanı aşamasının 2. Adımı ana fonksiyonlarınveya yükleme öğelerinin belirlenmesinden ve bunların her biriyle ilgili öğeye dahil olan cihaz veya uygulamalardan oluşur. Tüm uygulamaların yeterli hassasiyet ile incelenmesi gerekir.
Bazı durumlarda yüksek tüketim yapan cihazları belirleyerek israfı önleyecek seçimler yapılmalıdır. Bu aşamada derinlemesine teşhis yapmak için birkaç ölçüm gerekli olabilir.
Bu yük öğelerinin her birinin nispi payı, daha önce tanımlanan ana alanların her birine tahsis edilmelidir. Bazı yük öğeleri bir alanla tam olarak eşleşebilirken diğerlerinin nispi payını belirlemek için çok sayıda işlevi gözden geçirmek gerekebilir. Bu genellikle bir projeden önceki güç analizinin görevidir.
Üstteki şekilde alanların veya binaların her birinin nispi paylarını görmekteyiz. Örneğin B %70 bir ısınma payına sahip iken, aynı alana sahip C sadece %20’lik bir ısınma payına sahiptir.
Bu grafikten maddeler halinde verdiğimiz şu soruları da çıkarabiliriz:
Soru no:1– Gerçek enerji tüketiminin kW cinsinden karşılaştırılması
Soru no:2– Binada neden bireysel klima üniteleri olduğunu saptama
Soru no:3- Bina C’de güneş kazancı daha yüksek olabilir mi ? Bu, daha düşük ısıtma talebini açığa çıkarabilir mi?
Soru no:4- Kışın faydalı ancak yaz aylarında elverişsiz olan güneş kazancı daha etkili kullanılanilir mi?
Soru no:5- Isının büyük bir bölümünün aydınlatma tarafından üretilebileceği bilgisi göz ardı edilmeli midir? ( bina C tüketiminin% 50’si )
Soru no:6- B binasının yalıtımı yeterli mi? Çok sayıda neden araştırılabilir: B binasının gerçek işleyişinde anormal derecede yüksek kayıplar mevcut mu?
Şekildeki gibi genel kullanıma ilişkin veriler karşılaştırılarak çok sayıda çıkarım yapılabilir. Örneğin D binası tüketiminin % 80’ini soğutmaya harcar. Soğuk hava deposudur ve spesifik tüketimi sınırlıdır. Bu ilk tanı işleminde ölçümlere tabi olmayacağı kabul edilir.
Kullanıcılardan gereksiz tüketimlerden kaçınmaları istenmelidir. Daha geçerli bir önlem olarak otomatik kapatma sistemleri gibi diğer çözümlerde göz önüne alınmalıdır.
Mevcut tüketim rakamlarının basit bir şekilde okunmasına dair kanıtlar şekilde görünse de, birçok noktanın yalnızca ek bilgi toplandığında ortaya çıkacağı unutulmamalıdır: çalışma döngüleri, insan nüfusu, yerel klimatoloji, binaların özellikleri, vb. yerinde alınan ölçümler ile daha kesin sonuçlara ulaşılabilir.
